پيشينه نظام حقوق و دستمزد در ايران باستان

  در سال هاي 1933 و 1934 ، ضمن حفريات تخت جمشيد ، پايتخت امپراتوري پارس ، در ديوار

استحكامات ، چندين هزار لوح گلي با متن هايي به خط ميخي عيلامي به دست آمد .  

  اين لوح ها در زمان فرمانروايي داريوش بزرگ ( 522 ? 486 پ . م . ) نوشته شده و تاريخ آنها

سيزدهمين تا بيست و هشتمين سال فرمانروايي داريوش ، يعني از سال 509 تا 494 پ . م .

را در بر مي گيرد . اين مجموعه بخش كوچكي است از بايگاني واقعي ديوان شاهي .  

 لوح ها به صورت خام نگهداري مي شد ، اما وقتي اسكندر در سال 330 پ . م .

 پس از تسخير تخت جمشيد مجموعه ي كاخ ها را به آتش كشيد ، در حالي كه تعداد نامشخصي

 از لوح ها براي هميشه نابود شد ، تصادفاً بخشي از آنها در لهيب آتش بزرگ پخته شد و براي ما

محفوظ ماند . لوح هاي موجود ، مربوط به سرزمين اصلي هخامنشيان ، يعني پارس يا فارس امروز

 و سرزمين جلگه اي و پرآب عيلام در دامنه ي فارس مرتفع است .   

 ? به خواست اهورامزدا ، من چنينم كه راستي را دوست دارم و از دروغ روي گردانم .

 دوست ندارم كه ناتواني از حق كشي در رنج باشد . همچنين دوست ندارم كه به حقوق توانا به

 سبب كارهاي ناتوان آسيب برسد . آن چه را كه درست است من آن را دوست دارم . من دوست

برده ي دروغ نيستم . من بدخشم نيستم . حتي وقتي خشم ، مرا مي انگيزاند ، آن را فرو مي نشانم .

 من سخت بر هوس خود فرمانروا هستم ? 

  اين است بخشي از معتقدات داريوش كه خود در سنگ نبشته اش اعلام مي كند .

چنين بيانيه اي از زبان يك شاه ، در سده ي ششم پيش از ميلاد به معجزه مي ماند .

از بررسي دقيق لوح هاي ديواني تخت جمشيد نتيجه مي گيريم كه در زمان داريوش و نظام او حتي

كودكان خردسال از پوشش خدمات حمايت اجتماعي بهره مي گرفته اند ، دستمزد كارگران در اساس

نظام منضبط مهارت و سن طبقه بندي مي شده ، مادران از مرخصي و حقوق زايمان و نيز ? حق اولاد ?

استفاده مي كرده اند ، دستمزد كارگراني كه دريافت اندكي داشتند با جيره اي ويژه ترميم مي شد تا

گذران زندگي شان آسوده تر شود . فوق العاده ? سختي كار ? و ? بيماري ? پرداخت مي شد ، حقوق

زن و مرد برابر بود و زنان مي توانستند كار نيمه وقت انتخاب كنند ، تا از عهده ي وظايفي كه در خانه به

خاطر خانواده داشتند ، برآيند .     اين همه ? تأمين اجتماعي ? ، كه لوح هاي ديواني هخامنشي گواه

آن است ، براي سده ي ششم پيش از ميلاد دور از انتظار است . چنين رفتاري ، نيازمند ادراك و دورنگري

 بي پاياني بوده است و مختص شاه مقتدر و بزرگي است كه مي گويد : ? من راستي را دوست دارم ? .

 ايرانيم! راستي را دوست دارم و از دروغ روي گردانم! آرزوي من براي همه شادي، تندرستي

و پيروزيست! با افزايش آگاهي و دانش به ياري پروردگار و هم ميهنانم اين سرزمين را از دشمن

 و دروغ محفوظ مي داريم!

نوشته شده توسط فرزند کورش